Ανακοινώσεις

Εκπαιδευτική επίσκεψη στο Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Νάουσας 14-17 Απριλίου 2005.

Φωτογραφίες από την επίσκεψη μπορείτε να βρείτε εδώ!

Πέμπτη 14 Απριλίου 2005

 Αναχώρηση από τον Πειραιά στις 6:30 π.μ. Έπειτα από 11 ώρες ταξιδιού φτάσαμε στο ΚΠΕ Νάουσας. Τακτοποιήσαμε τα πράγματά μας και συγκεντρωθήκαμε στο χώρο υποδοχής, όπου κάναμε κάποιες δραστηριότητες λ.χ. γράψαμε κάποιους στίχους με λέξεις σχετικές με το ποτάμι. Ακολούθησε το δείπνο και αργότερα η ξεκούραση στα δωμάτιά μας.

 Παρασκευή 15 Απριλίου 2005

 Παρασκευή πρωί πήραμε πρωινό στις 8:30 π.μ. και αναχωρήσαμε για το ποτάμι Αραπίτσα. Όταν φτάσαμε χωριστήκαμε σε δυο ομάδες ανάλογα με την εποχή που γεννηθήκαμε. Η πρώτη ομάδα Άνοιξη-Καλοκαίρι και η δεύτερη ομάδα Φθινόπωρο-Χειμώνας. Στην πρώτη ομάδα παίξαμε αναγνωρίζοντας ήχους της φύσης και πλάθοντας Ιστορίες. Στην δεύτερη ομάδα μιλήσαμε για το δέντρο ‘Γαύρο’ αναγνωρίσαμε φύλλα και μιλήσαμε για το πως προστατεύεται το δάσος από τα ζώα, αλλά και πως τα ζώα θα προστατευτούν από τους κυνηγούς. Τέλος και οι δύο ομάδες συναντήθηκαν στον ποταμό και άρχισαν οι μετρήσεις. Η ομάδα μας ‘Ηχος και Φύση’, συμπλήρωσε ένα φυλλάδιο για τους ήχους που ακούγαμε και ο υπεύθυνος καθηγητής μας, μας έδωσε το ηχόμετρο και μετρήσαμε τα Db των ήχων του πάρκου. Ακολούθησε το μεσημεριανό.

 Απόγευμα

 Αναχώρηση 4:30 μμ από το ΚΠΕ τον ποταμό του Αλιάκμωνα. Εκεί μας ενημέρωσαν για την κατασκευή των φραγμάτων. Εντύπωση στις μαθήτριες έκανε το πως έχουν εκμεταλλευτεί οι υπεύθυνοι τον χώρο στον οποίο χρησιμοποιούν την υψομετρική διαφορά και εκμεταλλεύονται την δυναμικά ενέργεια. Η υψομετρική διαφορά είναι 40m. Επίσης μάθαμε πως ο χώρος παρακολουθείται από κάμερες για τυχόν θραύση ή καταστροφή κάποιου μηχανήματος ή κάποιου φράγματος. Στη συνέχεια επισκεφτήκαμε την αίθουσα ελέγχου, όπου ενημερωθήκαμε για την λειτουργία του εργοστασίου της ΔΕΗ και στη συνέχεια επισκεφτήκαμε τους χώρους κινητήρων. Στις 7:30 γυρίσαμε στο ΚΠΕ όπου δειπνήσαμε και κοιμηθήκαμε.

 Σάββατο 16 Απριλίου 2005

 8-8:30 πρωινό και αναχώρηση για το οινοποιείο Νάουσας του Κ. Δαλαμάρα. Στην είσοδο υπήρχε ένας χάρτης με τους δρόμους κρασιών. Τα αμπέλια του οινοποιείου ήταν 11 χρόνων. Το κρασί που παράγεται εξάγεται στην Αυστρία, την Ουγγαρία και την Αίγυπτο και κάποια ποσότητα έπαιρναν και οι Γάλλοι. Το 1920 όμως σταμάτησε η παραγωγή λόγω επιδημίας. Το κρασί που παράγεται είναι ξηρό (ξινόμαυρο). Η ιστορία ξεκινάει από το 1840 που ιδρύθηκε η πιο παλιά οικογένεια στην ιστορία του κρασιού. Η Νάουσα παρέχει 7000 στρέμματα τα οποία παράγουν ξινόμαυρο κρασί μόνο στη ζώνη της Νάουσας. Αυτό μπορεί να οινοποιηθεί και αργότερα να κυκλοφορήσει σε ένα χρόνο να εμφιαλωθεί σε διάρκεια 2-3 χρόνων για να πάρει γεύση και χρώμα. Τα τέσσερα είδη κρασιών είναι δύο κόκκινα και δύο λευκά. Τα κόκκινα είναι ο Παλαιοκαλιάς και ο Αμπελώνας που είναι 20% samso και 80% ξινόμαυρο και τα δύο λευκά η Μαλαβουζιά και το Καπνιστό. Το καπνιστό μπαίνει για ένα χρόνο στα βαρέλια. Επίσης υπάρχει και καλό τσίπουρο με γλυκάνισο. Τέλος οι 3 τρόποι απόσταξης τσίπουρου είναι:α)μια κ’έξω β)το ένα μες στο άλλο και γ)η διπλόβραση (η οποία γίνεται με τέσσερις καζανιές)που είναι το καλύτερο είδος απόσταξης.

 Βέροια 

Στη συνέχεια κάναμε μια περιήγηση στη Βέροια με ξεναγό, τον κ. Χάρη Πουρουζίδη, λέγοντας μας πως επειδή υπήρχαν πολλά εκκλησάκια κατά την Τουρκοκρατία στη περιοχή αυτή ονομαζόταν και Μικρή Ιερουσαλήμ. Μάθαμε επίσης τα υλικά που χρησιμοποιούσαν για την κατασκευή των σπιτιών τους. Συναντήσαμε σπίτια στην χριστιανική κοινωνία που στις αυλές τους υπήρχαν εκκλησίες. Διαφορά από την εβραϊκή κοινωνία ήταν αραβουργήματα. Περάσαμε από τον Τριπόταμο και αργότερα σχολιάσαμε το Δημαρχείο λέγοντας ότι παλαιότερα ήταν σχολείο και έγιναν μεγάλοι αγώνες για να κατασκευαστεί. Γυρνώντας στο ΚΠΕ εξαντλημένες φάγαμε μεσημεριανό και ξαπλώσαμε για να ηρεμήσουμε. Το απόγευμα σηκωθήκαμε και συνεργαστήκαμε για να φτιάξουμε την αναφορά αυτή, το σκετς και την αφίσα που σας παρουσιάσαμε.

 Σάββατο 16 Απριλίου 2005   

Σήμερα 16/04/2005 έπειτα από το πρωινό επισκεφτήκαμε το οινοποιείο του κύριου και της κυρίας Δαλαμάρα. Εκεί λάβαμε πολλές γνώσεις γύρω από το κρασί. Μάθαμε πως τα αμπέλια της Νάουσας ήταν 11 χρόνων και πως η Νάουσα ήταν και είναι η μεγαλύτερη κρασούπολη και αμπελούπολη εξάγοντας κρασί 1.200.000 οκάδων σε βαρέλια σε χώρες της Ευρώπης , όπως Αυστρία, Ουγγαρία αλλά και στην Αφρική, όπως στην Αίγυπτο. Αξιοσημείωτο να αναφερθεί πως το κρασί απ’ την Νάουσα έπαιρναν και οι Γάλλοι λέγοντας πως το εξήγαγαν απ’ την Ελβετία. Μια καταστροφική εποχή ήταν η δεκαετία του ΄20 όπου η παραγωγή σταφυλιού σταμάτησε λόγω επιδημίας αλλά ευτυχώς επανήρθε. Το κρασί που παρήγαγε αποκλειστικά η ζωή των 7.000 στρεμμάτων της Νάουσας είναι το ξινόμαυρο. Η ιστορία του κρασιού αυτού ξεκινάει απ’ το 1840 την εποχή δηλαδή που ιδρύθηκε η πρώτη οικογένεια αμπελουργών. Το κρασί αυτό αφού προηγηθεί η οινοποίησή του μπορεί να κυκλοφορήσει σε διάστημα ενός χρόνου, αν όμως υποστεί και εμφιάλωση τότε κυκλοφορεί σε 2-3 χρόνια περίπου για να πάρει γεύση και χρώμα. Έπειτα το μπουκάλι αποθηκεύεται πάντα με ξαπλωμένο το φελλό για να μην μπορεί να εισχωρήσει ο αέρας και χαλάσει το κρασί γιατί όπως γνωρίζουμε ο αέρας είναι ο χειρότερος εχθρός του κρασιού. Τα είδη κρασιού που παράγονται είναι δύο κόκκινα και δύο λευκά, τα κόκκινα είναι ο Παλεοκολιάς και ο Αμπελώνας, που δεν είναι 100% ξινόμαυρο αλλά 80% ξινόμαυρο και 20% σαμψώ που χρησιμοποιείται για να το κάνει πιο μαλακό ενώ τα δύο λευκά είναι η Μαλαβουζία και το Καπνιστό, όπου για ένα χρόνο βρίσκεται σε βαρέλια. Επίσης παράγεται τσίπουρο κυρίως με γλυκάνισο. Ένα αμπέλι είναι βιολογική καλλιέργεια έγκυρη από την Ευρωπαϊκή Ένωση χωρίς επιβάρυνση με φυτοφάρμακα και λιπάσματα, μονάχα με γαλαζόπετρα (θρακικό ασβέστιο) και θείου. Τα κρασιά της Νάουσας είναι ποιοτικά και όπως προανέφερα η προέλευση του ξινόμαυρου είναι η Νάουσα. Η λέξη ποιοτικά δεν αναφέρεται τυχαία, τα κρασιά υπόκεινται σε ελέγχους για να εξακριβώσουν την τήρηση των κανόνων. Τα ξύλινα βαρέλια που χρησιμοποιούνται εισάγονται από την Γαλλία γιατί οι Γάλλοι κάνουν χρόνιες έρευνες για να κόψουν τα ξύλα απ’ τα οποία είναι κατασκευασμένα. Στο βαρέλι αυτό μπαίνουν ρινίσματα, αλλά χρειάζεται μια αναλογία ρινισμάτων και ποσότητας σε 10 χρόνια αν η χρονιά παραγωγής είναι δυναμική, αλλά συνήθως σε 3-5 χρόνια. Διάφορα εργαλεία που χρειάζονταν είναι τα εξής: α) το καδί, το οποίο έμπαινε στον τρύγο και μεταφερόταν στο αμπέλι, β) το πατητήρι ή η κάδα, στην οποία πάταγαν τα σταφύλια δηλαδή εκεί που γινόταν το δούλεμα του σταφυλιού με τη βοήθεια κάτι ξύλων. 15-20 μέρες μετά το έβγαζαν, το φίλτραραν και το έριχναν στο βαρέλι. Από τα περισσεύματα γινόταν το τσίπουρο, όπου τα έβαζαν στο καζάνι για να βράσουν. Ύστερα το τσίπουρο το έβαζαν σε ψυκτικές μηχανές για να απορριφτούν οι μικροοργανισμοί που δεν φαίνονται με γυμνό μάτι. Το καζάνι παίρνει ξύλο οξιάς, για να ζεσταθεί η μάζα, είναι το καλύτερο ξύλο γιατί στους 80^οC σηκώνεται η αλκοόλη και όταν ο ατμός περνά απ’ τα κρύα τοιχώματά του υγροποιούνται. Το πρώτο κιλό απ’ το τσίπουρο το πετάμε. Το υπόλοιπο, το ονομαζόμενο σώμα, το καλό τσίπουρο, το κρατάμε ενώ την «ουρά» την ξαναβάζουμε στην επόμενα καζανιά, την επόμενα φορά. Τα είδη απόσταξης είναι τρία: α) το ένα μες το άλλο, β) μια και έξω και γ) η διπλόβραση με τέσσερις καζανιές (το καλύτερο είδος απόσταξης). Τελικά δημιουργείται ένα τσίπουρο δυνατό 19-21 γράδια περίπου 48-50 αλκοολικούς βαθμούς. Κριτήριο=> η ποσότητα των σταφυλιών. Ύστερα οι περισσότερες μαθήτριες αγόρασαν τουλάχιστον ένα μπουκάλι κρασί ή τσίπουρο και έπειτα αναχωρήσαμε για τη Βέροια όπου εκεί με ξεναγό του κύριο Χάρη Πουρουζίδη μιλήσαμε για πολλά ενδιαφέροντα πράγματα που θα αναπτύξω καθ’ οδόν. Καθένας είχε τη γειτονιά του, τα πάντα ήταν ίδια, και το μόνο που άλλαξε ήταν τα διακοσμητικά σχέδια. Η κεντρική πλατεία ονομαζόταν πλατεία Εληάς λόγω των πολλών ελιών που υπήρχαν, επίσης στο κέντρο υπήρχε το άγαλμα της κόρης της Βέροιας που δεν είναι το πρωτότυπο. Το πρωτότυπο βρίσκεται στο μουσείο του Μοναχού. Η Βέροια ονομαζόταν και μικρή Ιερουσαλήμ λόγω των πολλών εκκλησιών που υπήρχαν για την ακρίβεια 72. Πολλές εκκλησίες υπήρχαν στις αυλές των σπιτιών και κυρίως φτιαγμένες από πέτρα για να μπορούν εύκολα να σκαλίζονται. Απ’ αυτές σώζονται μόνο οι 42 αλλά όχι του 11^ου αιώνα. Επισκεφτήκαμε ένα εκκλησάκι του Ξένου Ψαλιδά ο οποίος είχε σύζυγο τη Φροσύνη που φρόντισε να αγιογραφηθεί απ’ τον Γεώργιο Καλιέργη απ’ τη Θεσσαλονίκη. Τα εκκλησάκια ήταν κυρίως μονόχαρες βασιλικές, χωρίς επιβλητικότητα. Οι εκκλησίες χτίστηκαν τον 14^ο αιώνα κυρίως το 1315 ενώ τα περίκεντρα  το 19^ο αιώνα. Οι κόγχες  και τα εσωτερικά των εκκλησιών παρίσταναν τον Ιησού  απ’ τη Σταύρωση ως την Ανάσταση. Η κα Άννα Συναντηνού έκανε αναπαράσταση της εικόνας της εκκλησίας αυτής  με το πρόσωπό της. Λόγω καταστροφής οι εικόνες είναι αλλοιωμένες. Παντού υπάρχουν σημάδια άλλων μαρμάρων από άλλους ναούς π.χ. Η αγία τράπεζα στερεώνεται πάνω σ’ ένα ειδωλολατρικό κιονόκρανο δωρικού ρυθμού παρόλα αυτά οι επιδράσεις δεν κλόνισαν την πίστη. Το είδος της αγιογραφίας ονομάζεται Μακεδονικής Σχολής και χρησιμοποιεί όλα τα χρώματα σε αντίθεση με την κριτική τέχνη. Η περίοδος κτίσης των εκκλησιών ονομάζεται Παλαιολόγια Αναγέννηση. Τον 18^ο αιώνα προστέθηκαν και εξωτερικές αγιογραφίες με προστήλιο για  προστασία. Αργότερα επισκεφτήκαμε την εκκλησία του Αγ. Κυρίκου και της Αγ. Ιουλίτας δεν είναι βασιλική και έχει υποστεί διορθώσεις π.χ. στον τρούλο, κάτω υπάρχει ελεύθερη κυματιστή ζωγραφιά για να μην μείνει αζωγράφιστο (14^ος αιώνας ). 16^ος αιώνας καταστροφή τρούλου λόγω Τουρκοκρατίας γι’ αυτό προστέθηκε τοίχος γύρω-γύρω λέγοντας πως είναι καθολικό μοναστήρι. Η βάση της εκκλησίας είναι χτισμένη σε παλαιότερα μάρμαρα. Επί Τουρκοκρατίας υπήρχαν και χριστιανοί που συγκεντρώνονταν σε μια εσωτερική αυλή γύρω απ’ τα σπίτια κρυφά. Ακόμα έχει διατηρηθεί ο παλαιός πολεοδομικός τρόπος κατασκευής αλλά όχι σε καλή κατάστασή. Η στέγη ήταν κατασκευασμένη από πωρόλιθο ή πωρόπετρα, τούβλα και κεραμίδια κάνοντας τη διακόσμηση και λίγο μάρμαρο. Ύστερα επισκεφτήκαμε το Δημαρχείο όπου μάθαμε ότι παλαιότερα ήταν δημοτικό και γυμνάσιο σχολείο και ότι χτίστηκε το 1906. Σαν σχολείο δεν λειτούργησε καλά γι’ αυτό και αργότερα χρησιμοποιήθηκε σαν δημαρχείο. Η απελευθέρωση της Βέροιας έγινε το 1912 και από τότε λειτούργησε σαν δημαρχείο. Πιο αριστερά από το δημαρχείο υπάρχει ένα τζαμί που ονομάζεται Μεντρεσέ και χτίστηκε πάνω στα ερείπια ενός πύργου. Πήραν τις πέτρες του και κατασκεύασαν το τζαμί. Πριν εφτά χρόνια περίπου λόγω κατασκευής μιας αποχέτευσης έκαναν αλλαγή στο δρόμο για να αναδείξουν τον παλιό ρωμαϊκό δρόμο. Πριν είκοσι μέρες τα έχωσαν όλα κάτω απ’ τα χώματα και τα μπάζα λόγω κυκλοφοριακού. Έπειτα επισκεφτήκαμε ένα παλιό αλλά καλοδιατηρημένο σπίτι τριακοσίων ετών. Τα υλικά τα έβρισκαν από διάφορα μέρη. Οι πέτρες του δαπέδου είναι βότσαλα από το ποτάμι (Αλιάκμονα). Οι μεγαλύτερες πέτρες ονομάζονται «κροκάλες». Οι πέτρες των τοιχωμάτων είναι από πωρόλιθο και είναι σχετικά μαλακός για να μπορεί εύκολα να σκαλίζεται. Το πόσιμο νερό  το έπαιρναν απ’ τις δημόσιες Βρύσες αλλά επειδή δεν ήταν  εύκολο να πηγαινοέρχονται ,το νερό που χρησιμοποιούσαν στα ζώα και στην καθαριότητα της αυλής το έπαιρναν από κάτι αυλάκια που πέρναγαν απ’ τα σπίτια τους. Το καθαρότερο νερό βέβαια το είχαν οι Τούρκοι αφού κατοικούσαν πιο κοντά στην πηγή. Στο μεγάλο δωμάτιο στο πρώτο όροφο είδαμε τις ντουλάπες που λέγονταν μουσάντρες. Για να κοιμούνται αρκετά άτομα στα δωμάτια μιας και ήταν μικρά, κοιμόντουσαν στρωματσάδα. Το 1913 οι Γάλλοι ξήλωσαν τις τοιχογραφίες, τις ντουλάπες κ.α. και τα πήραν στη Γαλλία. Επιστρέφοντας περάσαμε απ’ την εβραϊκή γειτονιά και είπαμε την μεγαλύτερη διαφορά με την χριστιανική, τα αραβουργήματα. Τέλος, περάσαμε από τον Τριπόταμο, βλέποντας τις τρύπες στα πλάγια του ποταμού όπου στα ιστορικά χρόνια χρησίμευαν στην επικοινωνία Βέροιας-Νάουσας(κατά την απελευθέρωσή μας από τους Τούρκους). Ο ποταμός ονομάστηκε Τριπόταμος λόγω των τριών παραποτάμων του. Έπειτα από αυτή την μεγάλη βόλτα, επιστρέψαμε στο Κ.Π.Ε, κάναμε την παρουσίαση(κάθε ομάδα ξεχωριστά) και ύστερα επισκεφθήκαμε το εστιατόριο «Φαγοπότι» όπου διασκεδάσαμε μέχρι πρωίας.

 Κυριακή 17 Απριλίου 2005 

Ξυπνήσαμε 7.30, πήραμε πρωινό στις 8.00-8.30 και αναχωρήσαμε για Αθήνα. Στις 19.00 είχαμε ήδη φτάσει έπειτα από 10 ώρες ταξίδι, με τρεις ενδιάμεσες στάσεις στον τελικό προορισμό μας.